Τα κυτταροτοξικά φάρμακα είναι μια ομάδα φαρμάκων η δράση των οποίων στοχεύει στην αναστολή ή την αναστολή των διαδικασιών παθολογικής κυτταρικής διαίρεσης και της ανάπτυξης των συνδετικών ιστών.
Πότε συνταγογραφούνται τα κυτταροστατικά φάρμακα;
Ο κύριος τομέας εφαρμογής των εν λόγω φαρμάκων είναι η θεραπεία κακοηθών όγκων που χαρακτηρίζονται από έντονη ανεξέλεγκτη κυτταρική διαίρεση (καρκίνος, λευχαιμία , λεμφώματα κλπ.).
Σε μικρότερο βαθμό, οι επιδράσεις των φαρμάκων σε αυτήν την ομάδα υπόκεινται σε φυσιολογικά ταχέως διαιρούμενα κύτταρα του μυελού των οστών, του δέρματος, των βλεννογόνων μεμβρανών, του επιθηλίου της γαστρεντερικής οδού. Αυτό επιτρέπει τη χρήση κυτταροστατικών και σε αυτοάνοσες ασθένειες (ρευματοειδής αρθρίτιδα, σκληροδερμία, νεφρίτιδα λύκου, ασθένεια Goodpasture, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, κλπ.).
Ως μέρος σύνθετης θεραπείας, τα κυτταροτοξικά φάρμακα μπορούν να χορηγηθούν από το στόμα με τη μορφή δισκίων, καψουλών ή ως ενέσεις (ενδοφλέβια, ενδοαρτηριακά, ενδοαυλικά, ενδοϋαλώδη). Η διάρκεια της πορείας της θεραπείας καθορίζεται από τη σοβαρότητα της νόσου, την αποτελεσματικότητα και την ανεκτικότητα του φαρμάκου.
Κατάλογος κυτταροτοξικών φαρμάκων
Οι κυτταροστατικές ουσίες ταξινομούνται με σκοπό την παραγγελία, και αυτή η ταξινόμηση είναι υπό όρους, επειδή πολλά φάρμακα που ανήκουν στην ίδια ομάδα έχουν έναν μοναδικό μηχανισμό δράσης και είναι αποτελεσματικά ενάντια σε εντελώς διαφορετικές μορφές κακοήθων όγκων. Εδώ είναι ο κύριος κατάλογος των ονομάτων των κυτταροτοξικών φαρμάκων:
1. Αλκυλιωτικά φάρμακα:
- αλκυλοσουλφονικά (Busulfan, Treosulfan);
- αιθυλενιμίνες (Thiotepa);
- παράγωγα νιτροζουριών (Nimustine, Lomustine, Carmustine, Mystophoran, Streptozotocin).
- χλωροαιθυλαμίνες (Chlorambucil, Ifosfamide, Bendamustine, Cyclophosphamide, Melphalan, Τrophosphamide).
2. Αλκαλοειδή φυτικής προέλευσης:
- υποφογλοτοξίνες (Teniposide, Etoposide);
- ταξάνες (δοκεταξέλη, πακλιταξέλη);
- βιναλκαλοειδή (Vindesin, Vincristine, Vinblastine, Vinorelbine).
3. Αντιμεταβολίτες:
- ανταγωνιστές του φολικού οξέος (Ralitrexed, Methotrexate).
- Ανταγωνιστές πουρίνης (κλαδριβίνη, φλουδαραβίνη, πεντοστατίνη, θειογουανίνη);
- ανταγωνιστές της πυριμιδίνης (κυταραβίνη, καπεσιταβίνη, γεμσιταβίνη, φθοροουρακίλη).
4. Αντιβιοτικά με αντινεοπλασματική δράση:
- ανθρακυκλίνες (Δοξορουμπικίνη, Daunorubicin, Epirubicin, Ιδαρουμπικίνη, Μιτοξαντρόνη).
- άλλα αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά (μιτομυκίνη, βλεομυκίνη, πλικαμυκίνη, δακτινομυκίνη).
5. Άλλα κυτταροστατικά:
- παράγωγα της καμπτοθεκίνης (Irinotecan, Topotecan).
- παράγωγα πλατίνας (σισπλατίνη, καρβοπλατίνη, οξαλιπλατίνη);
- άλλα (Temozolomide, Altrethamine, Estramustine, Amsacrine, L-ασπαραγινάση, Dacarbazine, Hydroxycarbamide, Procarbazine).
6. Μονοκλωνικά αντισώματα (Trastuzumab, Ederkolomab, Rituximab).
7. Κυτταροστατικές ορμόνες:
- αντι-ανδρογόνα (οξική κυπροτερόνη, βικαλουταμίδη, φλουταμίδη);
- προγεστερόνες (οξική μεδροξυπρογεστερόνη, οξική μεγεστρόλη);
- οιστρογόνα (πολυεστραδιόλη, φωσφαστρόλη);
- αντιοιστρογόνα (Toremifene, Tamoxifen, Droloxifene).
- αναστολείς αρωματάσης (Anastrozol, Formestan, Exemestane).
- LH-RH αγωνιστές (Gocerelin, Buserelin, οξική λευπρολεΐνη, Τρυπτορελίνη).
Κυτταροτοξικοί παράγοντες για παγκρεατίτιδα
Σε σοβαρές ασθένειες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κυτταροστατικά (π.χ. φθοροουρακίλη) για θεραπεία. Ο μηχανισμός δράσης αυτών των φαρμάκων συσχετίζεται με την ικανότητά τους να παρεμποδίζουν την αποβολική λειτουργία των παγκρεατικών κυττάρων.
Παρενέργειες της Κυτταροστατικής
Οι τυπικές παρενέργειες στη θεραπεία των κυτταροστατικών είναι:
- απώλεια μαλλιών?
- διάρροια;
- ανορεξία .
- ναυτία;
- εμετός.
- κεφαλαλγία ·
- μυϊκή αδυναμία;
- παραβίαση του εμμηνορροϊκού κύκλου.
- στειρότητα;
- ανάπτυξη λευχαιμίας κ.λπ.